Trong bài viết này, chúng tôi trình bày về thuật toán PATHWAY, một giao thức tạo lập thị trường thanh khoản tự động (automated market making) dành cho các dự án DAO nói chung và đề xuất áp dụng nó vào thực tế để quản lý ngân quỹ (treasury) của Graviton.
Market Making – Tạo lập thị trường thanh khoản
Việc một dự án ra mắt token trong lĩnh vực DeFi đòi hỏi dự án phải khởi tạo thanh khoản ban đầu cho token của dự án và duy trì thanh khoản đó đủ lớn để tạo lập thị trường thanh khoản một cách bền vững và hiệu quả. Rất nhiều các dự án như vậy phát hành token thông qua việc bán token trực tiếp hoặc phân phối token qua các sàn phi tập trung – IDO (Initial DEX offering).
Trong nhiều trường hợp, bản thân các dự án không sẵn sàng tham gia vào việc tạo lập thị trường thanh khoản cho token của mình và để mặc nó mở ra một cách tự nhiên trên các sàn giao dịch phi tập trung AMM (AMM Dex) hoặc với sự tham gia của các đối tác tạo lập thị trường như một dịch vụ dành cho các dự án, những bên mà họ thường tập trung vào thanh khoản và khối lượng giao dịch trên các sàn giao dịch tập trung (Cex).
Bằng cách này hay cách khác, dự án hoặc các đối tác tạo lập thị trường cần cung cấp đủ thanh khoản nhằm hỗ trợ nền kinh tế xoay quanh token, để dự án có thể thành công về lâu về dài.
Share pepurchase (buy back) – Mua lại cổ phiếu
Ở thị trường tài chính truyền thống hay thị trường chứng khoán, các tổ chức có thể bán các mã chứng khoán của họ ra thị trường để tăng lượng cung, và đồng thời họ cũng có thể mua lại chúng để giảm lượng cung lưu thông. Các quyết định này được đưa ra bởi hội đồng quản trị nhằm mục đích tối ưu bảng cân đối kế toán, vốn hóa hoặc tính thanh khoản của công ty.
Dao treasury – Ngân quỹ DAO
Trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi), một chức năng tương tự như một bảng cân đối kế toán của các tổ chức là một “Treasury (ngân quỹ)” dựa vào hợp đồng thông minh, thường là một hợp đồng đơn giản được quản lý bởi chữ ký đa bên hoặc có cấu trúc phức tạp hơn để tự động hóa các giao dịch tài sản kỹ thuật số thuộc sở hữu của tổ chức. Tài sản của dự án nhằm mục đích trang trải chi phí hoạt động hoặc chi phí tạo lập thị trường có thể được lưu trữ trong một ngân quỹ. Tương đương với cổ phần trong một tổ chức phi tập trung (DAO) thường là một mã token cho phép người nắm giữ có quyền ảnh hưởng đến các bản cập nhật sản phẩm, hợp đồng thông minh hoặc các thông số trong giao thức. Một mã token như vậy thường được gọi là “token quản trị” và phương thức hoạt động của nó có nhiều điểm tương đồng với khuôn khổ quản trị được sử dụng bởi các tổ chức truyền thống.
Các vấn đề của cơ chế tạo lập thị trường thanh khoản truyền thống
- Các quyết định về cách phân phối tài sản trong ngân quỹ nhằm ảnh hưởng đến giá của mã token (trực tiếp hoặc gián tiếp) thường thiếu minh bạch và chỉ phục vụ lợi ích của một nhóm người, điều này biến nó thành một cuộc sổ xố may rủi đối với hầu hết các bên thiểu số liên quan.
- Thị trường của một loại tài sản cụ thể có thể bị thao túng để phục vụ mục đích nội bộ của chính tổ chức và các đối tác của họ, chứ không phải những người nắm giữ cổ phần hay người dùng nói chung.
- Thông thường, khi không có việc tạo thị trường thanh khoản một cách chủ động từ dự án hay các đối tác của dự án, mã token sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi các chuyển động tự nhiên của thị trường (các chu kỳ tăng và giảm) hoặc các thao tác bơm thổi và bán phá giá.
- Việc tạo lập thị trường thanh khoản thường thiếu kế hoạch dài hạn và không đặt kỳ vọng về vốn hóa và quỹ đạo tăng trưởng của dự án.
Thuật toán Pathway – một cơ chế mới tự động tạo lập thị trường thanh khoản
- Các dự án DeFi có thể sử dụng ngân quỹ như một công cụ tạo lập thị trường bằng cách chỉ cần bán mã token ra thị trường và bổ sung vào ngân quỹ với các tài sản ký quỹ (ví dụ: bằng stablecoin), sau đó cũng có thể xuất các tài sản ký quỹ này để mua lại mã token từ thị trường khi cần thiết hỗ trợ ổn định một mức giá giao dịch nào đó của token.
- Các dự án DeFi và chủ sở hữu mã token của dự án có thể xác định chung các mục tiêu cho vốn hóa thị trường trong khoảng thời gian một năm hoặc một khoảng thời gian cụ thể khác, dựa trên việc tham chiếu khi đánh giá về các dự án tương tự về thị trường, hệ sinh thái, nhà đầu tư .v.v.
- Các bên liên quan về quyền quản trị có thể xem xét lại mục tiêu vốn hóa khi các yếu tố mới bắt đầu xuất hiện tác động đến dự án, ví dụ như: phát hành sản phẩm mới, đối tác mới, nhà đầu tư, điều kiện thị trường…
- Các mục tiêu tăng trưởng vốn hóa của dự án có thể được ước tính gần đúng theo thuật toán và được theo dõi thông qua một hệ thống với các vòng lặp phản hồi để hiệu chỉnh/ ảnh hưởng đến giá thị trường.
- Hệ thống tự động này phải hoàn toàn minh bạch và bên thứ ba tạo lập thị trường hoặc nhà giao dịch có thể theo dõi động thái của nó và đồng bộ hóa, vô hiệu hóa hơn nữa các nỗ lực thao túng giá hoặc các đợt bơm thổi & bán phá giá tự phát.
Ngân quỹ (treasury) hoạt động như một khoản tài sản ký quỹ tự động
Trong bài viết này của Gravition blog, tùy chọn sử dụng ngân quỹ bao gồm 5 loại stable coin như USDC, USDT, BUSD, DAI, HUSD làm tài sản ký quỹ đã được đề xuất để token GTON đạt được tính thanh khoản và tự động tạo ra áp lực mua lại token GTON bằng cách sử dụng các tài sản kỹ quỹ này khi cần thiết.
Cách tiếp cận này đầy hứa hẹn, tuy nhiên, tác dụng chính của nó là thay thế các stable coin ký quỹ bằng các mã token cung cấp thanh khoản – LP tokens, cuối cùng có thể để mặc cho các chiến lược tạo lập thị trường truyền thống và/hoặc tự phát hoạt động mà không sợ bị ảnh hưởng quá lớn bởi những nhược điểm đã được mô tả ở trên.
Với thuật toán PATHWAY, hợp đồng thông minh ngân quỹ không chỉ thường xuyên mua lại mã token từ thị trường và cung cấp thanh khoản dựa trên hình thức LP (Liquidity Pool), mà còn theo dõi mức trung bình động hiện tại của mã token, xác định động lượng hiện tại chênh lệch bao xa so với quỹ đạo tăng trưởng mà các thành viên của Graviton DAO đã thỏa thuận trước trong các cuộc voting về các thông số tăng trưởng dự kiến được thiết lập. Hợp đồng thông minh sau đó mua lại mã token nếu độ lệch phá vỡ ngưỡng bi quan hoặc bán ra nếu độ lệch cao hơn ngưỡng lạc quan (trường hợp “bơm quá mức”). Các hành động mua bán có điều kiện phụ thuộc vào số lượng tài sản ký quỹ còn lại trong ngân quỹ, đảm bảo đủ nguồn lực để thực hiện bình ổn giá.
Quỹ Đạo Phát Triển
Quỹ đạo sẽ phản ánh sự phát triển mong muốn của vốn hóa dự án theo thời gian, được xác định bởi việc quản trị thông qua việc bỏ phiếu cho các tham số của một hàm nhất định (chồng chất tuyến tính, đa thức và hàm mũ).
Hàm này sẽ mô tả một quỹ đạo lạc quan mà dự án và cộng đồng của dự án đó đang phấn đấu. Tuy nhiên, để xác định hành động nào của thuật toán nên thực hiện để điều chỉnh tỷ lệ, một số ranh giới lạc quan và bi quan được yêu cầu phải thiết lập trước.
Các ranh giới này không rõ ràng, mà có thể được mô tả như là hệ số sigma của hàm Gaussian có giá trị trung bình là ước lượng lạc quan. Mức trung bình càng cao, động lực vốn hóa càng bị kích thích quá mức, ngược lại càng thấp càng bi quan. Tại mỗi bước thời gian, hàm này có các tham số riêng của nó, tuy nhiên, càng đi trước thời gian, phương sai ước tính của khoảng biến động giá cho phép càng lớn.
Ví Dụ
Ví dụ, giả sử tổng giá trị vốn hóa pha loãng (fully diluted cap) của Graviton là 50 tỷ USD sau 3 năm và xem xét một dự án tương tự, ví dụ: lấy Chainlink như một dự án để tham chiếu cho Graviton. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là điểm số lạc quan quá mức không được cao hơn đáng kể so với dự án đầu ngành là BNB, BNB đã có vốn hóa vượt qua 150 tỷ USD sau 3 năm. Đồng thời, team Graviton cũng hiểu rằng nếu dự án phát triển tuyến tính, điều này sẽ chỉ dẫn đến một ước tính bi quan là khoảng giá trị vốn hóa của Graviton đạt được có thể quanh 2 tỷ USD.
Qua đó, khi tạo dự báo cho một hoặc hai năm tới thông qua các chuyên gia phân tích và bỏ phiếu đa chữ ký multisig, chúng ta có thể kết hợp các hàm cơ bản và xác định các tham số tối ưu nhất để tạo ra một hàm cho thuật toán PATHWAY. Sau đó, hợp đồng thông minh ngân quỹ sẽ cố gắng đi theo quỹ đạo mục tiêu này và team dự án sẽ đề cập các nhiệm vụ vận hành và chạy nước rút để đạt được các mức tăng trưởng theo kế hoạch đề ra.
Tính Ngẫu Nhiên
Để duy trì khả năng điều khiển của bot giao dịch, tất cả các quyết định mua hoặc bán token GTON với một số lượng cụ thể phải được thực hiện theo một cách không xác định, với một xác suất nhất định. Ví dụ: nếu đường EMA của giá GTON đang tiến đến gần vùng bi quan, thì xác suất mà hợp đồng thông minh PATHWAY Calibrator bắt đầu đổi về (redeem) mã token GTON từ các AMM Dex sẽ tăng lên. Ngược lại, nếu một đợt bơm xảy ra, khả năng hợp đồng thông minh bán nhiều mã token GTON ra thị trường hơn sẽ tăng lên. Đề án này mang tính xác suất và không đảm bảo chắc chắn sự tăng trưởng cho một mã token hoặc bất kỳ số liệu nào khác, nhưng thay vào đó, nhìn chung tổng thể, nó giữ được sự ổn định về mặt thống kê của việc tăng trưởng vốn hóa nằm trong quỹ đạo đã được thiết lập bởi các giá trị mục tiêu, bên cạnh việc giữ nguyên biến động tự nhiên.
Khả Năng Thích Ứng
Thị trường rõ ràng có thể thay đổi, các đối tác mới hay những người đóng góp “người nổi tiếng” có thể tham gia dự án, điều này có thể dẫn đến yêu cầu sửa đổi các dự báo và điều chỉnh các thông số của thuật toán PATHWAY cho phù hợp với các điều kiện mới. Điều này có thể được thực hiện thông qua bỏ phiếu consul/mutisig thường xuyên, có thể diễn ra một tháng hoặc vài tuần một lần.
Tác giả đề xuất với cộng đồng coi thuật toán PATHWAY là nền tảng cho các AMM (cơ chế tạo lập thị trường tự động) của GTON trên các sàn giao phi tập trung. Dưới đây là đường dẫn liên kết với diễn đàn Graviton để thảo luận thêm chi tiết về đề xuất này: Xem bài viết
Explore | Follow | Discuss | Contribute
Tác Giả: Aleksei Pupyshev – Founder of Graviton
Người dịch: K den#9294
